Wat voor soort wijn is Sangiovese?
Sangiovese is een van de belangrijkste Italiaanse rode druivensoorten, wijdverspreid in Midden-Italië, vooral in Romagna, Toscane en Umbrië, waar hij de basis vormt voor wijnen als Brunello di Montalcino, Chianti Classico en Rosso di Montefalco.
Het is een langlevende druivensoort, zeer robuust en bijzonder geschikt voor kleiachtige, kalkrijke en droge bodems; hij verdraagt geen extreem koude temperaturen en dus ook geen noordelijke klimaten, maar gedijt goed in warme gebieden en kustregio's. Daarom is de Toscaanse Maremma de ideale locatie en thuisbasis voor de teelt ervan.
Het is de meest geteelde druivensoort in Italië en produceert, afhankelijk van het productiegebied, wijnen met specifieke organoleptische kenmerken:
de kleur is robijnrood en de neus onthult typische tonen van kersen, iris, rozen, zwarte kersen en viooltjes, maar ook varens, kreupelhout, muskus en aarde. In de mond is hij medium-bodied, met prominente tannines die tijdens de rijping zijdezacht worden.
Als hij lang rijpt, ontwikkelt hij hints van leer, tabak, cacao en chocolade, terwijl rijping in hout hem vaak aroma's van nootmuskaat en zwarte peper, vanille, kaneel en zoethout geeft.
Sangiovese heeft een gemiddeld alcoholgehalte en is een van de meest verspreide druivensoorten in Italië, waar hij minstens 11% van het wijnbouwgebied beslaat en minstens 160 variëteiten kent.
Welke wijnen worden geproduceerd met Sangiovese?
Sangiovese in Toscane
In Toscane, waar de druivensoort traditioneel het meest verspreid is, worden Sangiovese-druiven in het hoogste percentage gebruikt voor Chianti Classico, die zijn belangrijkste aromatische eigenschappen erft.
Sangiovese geproduceerd in Toscane biedt een scala aan verschillende sensaties, afhankelijk van de voorschriften, het werk in de kelder en de plaats waar de druiven zijn geteeld.
In deze regio is het onderverdeeld in twee grote families: in de provincie Siena, in een ongerept heuvelachtig gebied, Sangiovese Grosso, in Montalcino Brunello di Montalcino genoemd, een van de belangrijkste rode wijnen, wereldwijd bekend om zijn elegantie en lange houdbaarheid, en in het gebied van Montepulciano bekend als Prugnolo Gentile, de basis van Rosso en Nobile di Montepulciano; terwijl in de rest van Toscane Sangiovese Piccolo wordt gebruikt.
De naam Brunello di Montalcino, die lokaal werd gebruikt om een variëteit aan te duiden die men aanvankelijk voor een andere soort dan Sangiovese aanzag, maar later bleek dezelfde druivensoort te zijn, werd de officiële benaming voor een wijn die uitsluitend uit Sangiovese-druiven wordt geproduceerd.
Sangiovese in Emilia-Romagna en Umbrië
Aan de andere kant van de Apennijnen staat Sangiovese di Romagna bekend om zijn ronde en fruitige smaak, terwijl hij in Umbrië wordt gebruikt voor Rosso di Montefalco en de appellatie Torgiano.
In de provincies Bologna, Forlì, Ravenna en Rimini daarentegen vindt men Sangiovese Superiore, een van de soorten die onder de appellatie Romagna DOC vallen.
Volgens de voorschriften bestaat de druivensoort die is toegestaan voor de productie van Romagna DOC Sangiovese Superiore-wijn voor ten minste 85% uit Sangiovese en voor de rest uit andere zwarte druivensoorten.
De wijn heeft een robijnrode kleur en een delicaat bouquet met tonen van klein rood en zwart fruit, hints van kruiden en enkele minerale tonen, terwijl hij in de mond wordt gekenmerkt door zachte tannines.
Waarom heet hij “Sangiovese”? De geschiedenis van de druivensoort
De oorsprong van de naam van de druivensoort is onzeker:
volgens de legende werd hij Sanguis Jovis (‘sanguegiovese’, wat “bloed van Jupiter” betekent) genoemd door een monnik uit het klooster van Sant'Angelo di Romagna, op de hellingen van de Monte Giove, tijdens een banket ter ere van paus Leo XII.
Anderen beweren dat de naam afkomstig is van “sangiovannese” omdat hij zijn oorsprong vindt in San Giovanni Valdarno;
er zijn ook theorieën dat de naam afkomstig is van de dialectuitdrukking “san giovannina”, waarmee een druivensoort werd aangeduid die zeer vroeg rijpt, meestal rond eind juni voor het feest van Johannes de Doper.
Waar is Sangiovese ontstaan?
Ook de oorsprong is gehuld in mysterie:
voor de eerste betrouwbare informatie moeten we ver terug in de tijd gaan, minstens tot de 16e eeuw, toen de agronoom en edelman Giovan Vettorio Soderini er voor het eerst melding van maakte in zijn verhandeling “La coltivazione delle viti” (De teelt van wijnstokken):
Zuidelijke druivensoorten ontstaan uit Sangiovese
Recente studies hebben ook aangetoond dat Sangiovese-wijn, ondanks zijn historische aanwezigheid in de regio's Romagna en Toscane, een sleutelrol heeft gespeeld in de verspreiding van bepaalde variëteiten die in Zuid-Italië worden geteeld, met name op Sicilië en in Calabrië.
Nerello Mascalese, Gaglioppo di Cirò en Mantonicone zijn slechts enkele van de “kinderen” die zijn ontstaan uit de kruising tussen Sangiovese en Mantonico di Bianco.
Sommigen aarzelen niet om de afstamming te herleiden tot Ciliegiolo of Calabrese di Montenuovo of zelfs Negrodolce, een oude variëteit uit Zuid-Italië die onlangs werd ontdekt.
De vraag naar de relatie met Ciliegiolo wordt nog steeds fel bediscussieerd, aangezien sommigen geloven dat deze druivensoort eigenlijk het resultaat is van een kruising tussen Sangiovese en Moscato Violetto.
Waarmee combineer je Sangiovese?
Sangiovese past heel goed bij voorgerechten met vleessauzen en vleeshoofdgerechten; een van de beste combinaties is met gegrild vlees: van een eenvoudige steak tot een hamburger.
Wie heeft nog nooit een rare Florentijnse steak gecombineerd met een lekkere Chianti Classico?
Onderschat ook niet de combinatie met lasagne uit de oven, Argentijnse empanadas, truffels, rosbief of pulled pork.
Een rode wijn om te combineren met vis!
In zijn lichtere versies leent Sangiovese zich voor een ongebruikelijke combinatie met visgerechten, met name blauwe vis en caciucco op Livorno-wijze.
De reserveversie past goed bij edel wild, van wild zwijn tot fazant.
